Η «Μεταμόρφωση» του Φραντς Κάφκα, είναι ένα από τα λογοτεχνικά αριστουργήματα του εικοστού αιώνα. Μετά από τέσσερα χρόνια αδιαμφισβήτητης απήχησης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ο σκηνοθέτης Τάσος Σαγρής έφερε την παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο και μέσα σε μία μονάχα ώρα καταφέρνει να εκπλήξει το κοινό.
Ένα πρωινό, η Γκρέγκορι Σάμσα, υπάλληλος γραφείου, ξυπνάει και έχει μεταμορφωθεί σε έντομο. Δεν μπορεί καν να σηκωθεί από το κρεβάτι της. Η οικογένειά της ανησυχεί και εκνευρισμένη αναρωτιέται γιατί δεν βρίσκεται στη δουλειά της. Μας πώς της συνεύει αυτό; Η Γκρέγκορι πρέπει να δουλέψει. Είναι αδιανόητο να λείψει έστω και μια μέρα από τη δουλειά!
Από τις πρώτες σκηνές λοιπόν του έργου, ο Σαγρής μας τοποθετεί στο κλίμα της «Μεταμόρφωσης». Η Σίσσυ Δουτσίου, ως Γκρέγκορι, γυμνή και απροστάτευτη πάνω σε ένα βάθρο με τα φώτα να πέφτουν πάνω στο πρόσωπό της, σαν να ανακρίνεται και να τιμωρείται για την απουσία της από τον χώρο εργασίας, μας μεταδίδει το αίσθημα του φόβου και του έντονου άγχους. Στην πραγματικότητα η Γκρέγκορι δεν αντέχει άλλο τις καθημερινές υποχρεώσεις της, δεν μπορεί να ανταπεξέλθει πια στην ρουτίνα που της έχει επιβληθεί, στον διαρκή αγώνα μακριά από τα όνειρά της. Κι αν δεν μπορείς να δουλέψεις, να συμβάλλεις στη σημερινή κοιινωνία, δεν είσαι τίποτα παρά ένα έντομο, ένα παράσιτο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, πως αν και στο πρωτότυπο το κεντρικό πρόσωπο είναι αρσενικό, ο Τάσος Σαγρής παρουσιάζει τη Γκρέγκορι ως μια γυναίκα, την πρωτότοκη κόρη που βγήκε νωρίς στην αγορά εργασίας για να επιβιώσει η οικογένειά της, μιας και ο πατέρας της δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στα χρέη. Γίνεται αναφορά λοιπόν στην καταπίεση της σύγχρονης εργαζόμενης γυναίκας που έρχεται αντιμέτωπη με συνεχή έλεγχο και ψυχολογική κακοποίηση. Ο πατέρας της Γκρέγκορι και ο προΐστάμενός της στην εταιρία είναι οι πιο σκληροί μαζί της. Δεν είναι δυνατόν να παρακούει και να αμφισβητεί τα ανδρικά «πρότυπα» εξουσίας!
Οι μάσκες (Κοραλλία Κρικελή), που φορόυν οι Συμεών Τσακίρης και Θωμάς Χαβιανίδης, που δεν τους αφήνουν να κινήσουν τα πρόσωπά τους και να δέιξουν τα χαρακτηριστικά τους, συμβολίζουν την αφύσικη σκληρότητα, την υπακοή στο κατεστημένο και την αδιαφορία για την προσωπικότητα του καθενός που δεν έχει περιθώρια για λάθη.
Από την άλλη, η Στέβη Φόρτωμα ως μητέρα της Γκρέγορι και η Λουκία Ανάγνου, ως αδελφή της προσπαθούν να την κατανοήσουν, να την ακούσουν με στοργή και τρυφερότητα αλλά μπροστά στον πατέρα, τον πατριάρχη του σπιτιού, κάνουν πίσω. Σιγά σιγά όμως και αυτές αδιαφορούν για το ποια ήταν παλιά η Γκρέγκορι. Αρχίζουν και βλέπουν ένα φρικιό μέσα στο σπίτι τους και όχι τη μονάκριβη κόρη και αδερφή τους, ένα παράσιτο που μόνο προβλήματα τους προκαλεί και δεν μπορεί να ζει πια μαζί τους. Στο τέλος της παράστασης λοιπόν, με τον πιο ψυχρό τρόπο διώχνουν τη Γκρέγκορι από το σπίτι, έτσι όπως περιθωριοποιείται ένας υπάλληλος που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην εργασία του πια.
Η παράσταση, μέσα από ορθά επιλεγμένο φωτισμό του Παπανδρικόπουλου και μουσική επιμέλεια, σε συνδυασμό με το εντυπωσιακό video art της Άλκηστις Καφετζη, καταφέρνει να προβληματίσει βαθιά τον θεατή, ο οποίος ταυτίζεται όσο εξελίσσεται η πλοκή με τη συγκινητική ερμηνεία της Σίσσυς Δουτσίου. Θα έλεγε κανείς πως ήταν άψογη και μέσα από την κινησιολογία του σώματός της, τους μορφασμούς και την ερμηνεία της ανέδειξε το αληθινό της ταλέντο.
Η Μεταμόρφωση του Κάφκα, είναι μια ιστορία για όλους αυτούς που περιθωριοποιήθηκαν, γιατί δεν μπορούσαν άλλο να αντέξουν την πραγματικότητα. Η Γκρέγκορι έκανε απλά στην άκρη. Τη θέση της θα πάρει η μικρή της αδερφή που θα θυσιάσει τώρα τα παιδικά της χρόνια στο βωμό του συστήματος και της εξουσίας «για το καλό της οικογένειας». Μπορεί να φοβόταν μη γίνει τέρας σαν τη Γκρέγκορι αλλά ίσως τώρα εκείνη θα γίνει το πραγματικό τέρας.
Info:
Η Μεταμόρφωση
του Φραντς Κάφκα
σε σκηνοθεσία του Τάσου Σαγρή
Στο Σύγχρονο Θέατρο
