Ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της νεώτερης Ελλάδας. Χειμαρρώδης, εκρηκτικός στις συνθέσεις του, μεθοδικός στις επιλογές τους, performer επί σκηνής και με μεγάλη ιστορία στις πλάτες του. Από τα δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες έργα του, εκείνο που ξεχωρίζει και στέκεται μνημειώδες διαχρονικά είναι η μελοποίησή του, σε ποιήματα του Καββαδία. Ο Θάνος Μικρούτσικος δείχνει να το γνωρίζει πολύ καλά και πάντα επανέρχεται σε αυτό του το έργο δίνοντάς του μια νέα πνοή που αναζωπυρώνει και ανατροφοδοτεί την ήδη μνημειακή, αλλά και ολοζώντανη αξία του. Αυτή τη φορά με τρία πιάνα, ένα πνευστό και τρεις φωνές παρουσιάζει όλο το έργο του στον Νίκο Καββαδία, σε μια συναυλία στο Ηρώδειο, ως συνέχεια των δύο sold out συναυλιών του στο Μέγαρο Μουσικής. Για αυτή τη συναυλία το Σάββατο 29 Ιουνίου, την αγάπη του για το έργο του ποιητή των θαλασσών και την πίστη του στην κατάκτηση του αδύνατου μίλησε στο musicity.gr.
Μία ακόμα συναυλία για τον Καββαδία στο Ηρώδειο, ως συνέχεια των συναυλιών στο Μέγαρο Μουσικής. Μια συναυλία με τρία πιάνα κι ένα πνευστό. Πώς καταλήξατε σε αυτή τη λιτή σύνθεση;
Κοιτάξτε, είναι μια συναυλία πάνω σε όλο το έργο μου για τον Καββαδία. Στα δεκαοχτώ τραγούδια. Αυτό το έργο, που φέτος κλείνει σαράντα χρόνια, έχει την ιδιαιτερότητα ότι τα τραγούδια αυτά μέσα στον χρόνο άλλαξαν αβίαστα. Δεν αναφέρομαι στις ενορχηστρώσεις, που είναι κάτι ούτως ή άλλως τεχνικό, αλλά άλλαξε ο ρυθμός, η μελωδία, η αρμονία τους και κάπως έτσι κατέληξα σε αυτή τη φόρμα που θα παρουσιάσουμε στο Ηρώδειο, με τρία πιάνα, ένα πνευστό και τρεις φωνές. Αυτό το σχήμα στο ελληνικό τραγούδι έχω την εντύπωση ότι είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει.
Αλλά αυτό που έχει σημασία να σου πω, κρίνοντας από τις δύο παραστάσεις του Μαΐου στο Μέγαρο Μουσικής, είναι ότι ενώ η φόρμα της παράστασης, ήταν αρχικά πολύ δύσκολη, είναι και ιδιαιτέρως δεξιοτεχνικοί οι μουσικοί, θα φανταζόταν κανένας ότι θα κοντραριστούν με το υλικό, αυτό, όχι μόνο δεν συνέβη, αλλά αντιθέτως προκάλεσε μια τεράστια σιωπή στο κοινό. Στο τέλος πρέπει να σου πω ότι μετρήσαμε δεκατέσσερα λεπτά ενθουσιώδους χειροκροτήματος.
Έτσι αποφασίσαμε να το μεταφέρουμε και στο Ηρώδειο, μιας και οι παραστάσεις στο Μέγαρο ήταν sold out και υπήρξε κόσμος που δεν κατάφερε να το παρακολουθήσει. Γι΄ αυτό, θέλω να ευχαριστήσω και το Φεστιβάλ Αθηνών, διότι δέχτηκε στον προγραμματισμό του, αυτήν την έκτακτη συναυλία.
Σε αυτή την συναυλία στο Ηρώδειο τα τραγούδια θα ερμηνεύσουν η Ρίτα Αντωνοπούλου, ο Χρήστος Θηβαίος και ο Κώστας Θωμαΐδης. Πώς επιλέξατε αυτούς τους ερμηνευτές για τη νέα προσέγγιση του Σταυρού του Νότου;
Κοίταξε, όπως ξέρετε, έχω δουλέψει όλα αυτά τα χρόνια με ό, τι καλύτερο έχει υπάρξει στο ελληνικό τραγούδι. Μαρία Δημητριάδη, Μαρία Φαραντούρη, Χαρούλα Αλεξίου, Δήμτρα Γαλάνη, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ρίτα Αντωνοπούλου, τώρα τελευταία, Γιώργο Νταλάρα, Δημήτρη Μητροπάνο, Βασίλη Παπακωνσταντίνου και δεν τελειώνει ο κατάλογος. Θέλω να πω, ξεκίνησα με τους ανθρώπους της γενιάς μου. Όταν μετά από είκοσι χρόνια παρουσιάστηκε η επόμενη γενιά, άρχισα να συνεργάζομαι και με νεώτερους. Ξέρεις, εγώ μπορεί να γίνομαι με τα χρόνια πιο έμπειρος ή πιο ώριμος και δίνω σε έναν νεώτερο τραγουδιστή την γνώση και την εμπειρία μου. Αλλά και οι ερμηνευτές δίνουν, προσφέρουν. Όσο προσφέρω εγώ προσφέρουν κι αυτοί. Δίνουν την ζωντάνια, τη νεανικότητά τους, μια άλλη οπτική και είχα πάντα να κερδίσω από τους νεώτερους ερμηνευτές. Απ΄ τον Κότσιρα, τον Θηβαίο, τον Πασχαλίδη κέρδισα πολλά. Κάναμε σπουδαία τραγούδια και έδωσαν σπουδαίες ερμηνείες.
Έτσι λοιπόν, μπήκαν στην ζωή μου και οι νεώτεροι. Τελευταία ήταν η Ρίτα Αντωνοπούλου, την οποία θεωρώ μία πολύ σπουδαία ερμηνεύτρια, κυρίως των σημαντικών τραγουδιών των μεγάλων συνθετών. Κατέληξα ότι σε αυτή τη μορφή του Καββαδία με τα τρία πιάνα, ταιριάζει πολύ σε μια σειρά από τραγούδια ο Κώστας Θωμαΐδης, ένας τραγουδιστής με τεράστιες φωνητικές δυνατότητες, στα πιο βραχνά τραγούδια ο Χρήστος Θηβαίος και στα πιο επικολυρικά η Ρίτα Αντωνοπούλου. Νομίζω, αν κρίνω και από τις παραστάσεις του Μεγάρου, ήταν πολύ σωστή επιλογή και έχουμε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.
Σε πολλές συναυλίες και συνεντεύξεις σας αναφέρεστε ξανά και ξανά στον στίχο “Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία”. Γιατί επανέρχεστε σε αυτόν τον στίχο και τι είναι εκείνο που σας γοητεύει από αυτόν;
Θα στο πω με ένα παράδειγμα που είναι στα όρια του συγκινητικού. Όταν πρωτοξεκίνησα να μελοποιώ τον Καββαδία, το πρώτο πράγμα που ξεκίνησα να κάνω ήταν να βρω αυτά που κρύβονταν πίσω από τις λέξεις. Ένα μεγάλο ποίημα, ή ένα μεγάλο έργο τέχνης, δεν είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού. Δηλαδή, το καταλαβαίνεις, αλλά υπάρχει πάντα κάτι που σου ξεφεύγει. Είπα λοιπόν, ότι για να μελοποιώ και να αξίζει να μελοποιώ πρέπει να αποκαλύψω και αυτό που ξεφεύγει, γιατί αν μείνουμε σε αυτό που είναι ορατό, τότε θα μιλάμε για μια υπόκρουση, που στη μουσική είναι δευτερεύουσα, δεν έχει αξία. Έτσι νομίζω ότι με τον Καββαδία, σε αυτόν τον τομέα τα κατάφερα περίφημα.
Για να έρθω στο ερώτημά σου. Εκείνο που έγινε με τον Καββαδία και νομίζω υπήρξε μια μεγάλη ανατροπή στην συνείδηση του κόσμου είναι ότι ανακάλυψα τι είναι αυτός ο ποιητής. Πριν τη μελοποίηση, νόμιζαν όλοι ότι είναι ένας ποιητής που μιλάει μόνο για τα ταξίδια, για τη ζωή των ναυτικών, για τη ζωή στα καράβια ή για τις πόρνες στα λιμάνια. Αυτά τα λέει ο Καββαδίας, αλλά δεν μιλάει μόνο γι’ αυτά.
Σχετικά με το περίφημο «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία». Εδώ, ο Καββαδίας επιλέγει ένα πολύ ανθεκτικό και άγριο ζώο – γιατί ο καρχαρίας είναι το πιο ανθεκτικό ζώο στον πλανήτη, φτάνει ως την εποχή των δεινοσαύρων – και καλεί το νέο να το δαμάσει και να χορέψει πάνω στο φτερό του. Με άλλα λόγια, καλεί το νέο να ξεπεράσει τα όριά του και να κατακτήσει το αδύνατο.
Θέλω να σου πω ένα περιστατικό που συνέβη στο τέλος της πρώτης παράστασης που δώσαμε στο Μέγαρο Μουσικής. Ήρθε ένα κοριτσάκι που είχε γεννηθεί το 2004, ήταν δηλαδή δεκαπέντε χρονών. Έρχεται μπροστά μου, εκεί που στεκόμουν στον κόσμο για να με συγχαρεί και την πιάνουν κλάματα χωρίς ήχο, βουβά δάκρυα. Με αγκαλιάζει και μου λέει «είστε ο ήρωάς μου». Καταλαβαίνεις ένα κοριτσάκι δεκαπέντε χρονών, σε έναν άνθρωπο της ηλικίας μου. Μετά γύρισε, κατέβασε λίγο την μπλούζα της στον ώμο και είχε γράψει τατουάζ «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία, δηλαδή κατάκτησε το αδύνατο».
Αυτό που θέλω λοιπόν να σου πω είναι ότι αυτά τα πράγματα έγιναν σήμα και στη νεώτερη γενιά. Είναι τρεις τουλάχιστον γενιές, για να μην σου πω ότι από στοιχεία που έχω τώρα από Δημοτικά σχολεία, ετοιμάζεται στον χορό του Καββαδία να μπει και τέταρτη γενιά. Είναι η αιχμή του δόρατος της τραγουδοποιίας μου και θα έλεγα ότι από τη μεταπολίτευση και μετά είναι ένα από τα ελάχιστα έργα που έχουν περάσει σε τόσες γενιές.
Η ερμηνεία σας στους 7 νάνους στο s/s cyrenia έχει μείνει εμβληματική και το κοινό την περιμένει πάντα. Από πού αντλείται δύναμη για μια τέτοια ερμηνεία;
Είναι το τραγούδι της ζωής μου. Δεν είναι εύκολο να σου απαντήσω από πού αντλώ αυτή τη δύναμη, το μόνο που μπορώ να σου πω, είναι ότι πρόκειται για ένα τραγούδι που από την πρώτη στιγμή που αρχίζω να το τραγουδάω, πιάνο και Θάνος Μικρούτσικος γίνονται ένα και το αυτό και σε διαβεβαιώνω ότι σε όλε τις εκτελέσεις, οι οποίες είναι πια καμιά χιλιάδα, χάνω την αίσθηση του χώρου, όλες τις φορές ή σχεδόν όλες τις φορές, είναι σα να ίπταμαι, σα να απογειώνομαι. Θέλει δύναμη. Μάλλον είναι μια ψυχική δύναμη που προέρχεται από μέσα και ελπίζω ότι όσο βρίσκομαι στην σκηνή θα το τραγουδάω πάντα.
Από τις τόσες ερμηνείες των τραγουδιών του Καββαδία, τις τόσες συναυλίες και τις τόσες εκτελέσεις, έχετε κρατήσει κάποια ερμηνεία φυλαχτό, που θεωρείτε ότι δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεραστεί;
Οι «7 νάνοι». Είναι σαφές γιατί τα άλλα τραγούδια τα έχουν πει πολλοί τραγουδιστές και ο καθένας έχει βάλει το λιθαράκι του. Θα έλεγα ακόμα ότι τη «Γυναίκα» με την τελευταία εκδοχή, αυτή των τριών πιάνων, ο Θωμαΐδης με τον Θηβαίο το λένε απίστευτα και είναι μια μεγάλη ερμηνεία. Αλλά στις άλλες ερμηνείες, όλοι όσοι έχουν τραγουδήσει, ο Κούτρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ο Γιώργος Νταλάρας, οι Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, η Αλεξίου, η Αιμιλία Σαρρή, η Ρίτα Αντωνοπούλου, είναι πολλοί, έχουν όλοι βάλει κάτι δικό τους και έχουν χαράξει και κάποιο τραγούδι.
Το αξεπέραστο είναι οι «7 νάνοι» και θα έλεγα ότι η «Γυναίκα» σε αυτήν την τελευταία εκτέλεση είναι εξαιρετική.
Κλείνοντας να μας κάνετε ένα σχόλιο για την τοποθέτησή σας στην τελευταία τιμητική θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΚΕ.
Θεωρώ ότι τα πράγματα είναι πλέον πάρα πολύ δύσκολα σ’ αυτόν τον τόπο, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Υπάρχει μια βαρβαρότητα. Όταν χίλια άτομα στον πλανήτη έχουν όσα χρήματα έχουν τέσσερα δισεκατομμύρια, τι να συζητάμε; Ότι οι νέοι υποφέρουν, ότι δουλεύουν για 380 ευρώ μικτά, αν δουλεύουν, ότι οι συνταξιούχοι παίρνουν 600 και 700 και μια σύγχρονη ζωή που θα ήθελε καθένας για να ζει απλά, θέλει 2.000. Σε αυτό συνέβαλαν δυστυχώς όλα τα κόμματα και συνέβαλε και ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθώντας το παράδειγμα της Νέας Δημοκτατίας και του ΠΑΣΟΚ.
Θεωρώ λοιπόν, ότι σε αυτό το σύστημα, που έχουμε, το καπιταλιστικό, δεν αλλάζουν τα πράγματα. Δεν μπορεί να γίνει ελεύθερη η ζωή. Δεν μπορεί να αυτοπραγματωθεί ο άνθρωπος. Να είναι δηλαδή ένας ελεύθερος άνθρωπος που θα έχει μια ελεύθερη ζωή με ελεύθερο χρόνο. Αυτό θέλει ένα άλλο σύστημα. Αλλά τουλάχιστον σε αυτό το σύστημα πρέπει να παλέψουμε σκληρά για να διεκδικήσουμε κάποια πράγματα, ώστε να καλυτερέψουμε λίγο τη ζωή μας. Όχι να μας πετάνε ένα ξεροκόμματο για να μη μιλάμε. Πιστεύω λοιπόν ότι από το λεγόμενο δημοκρατικό τόξο, το μόνο κόμμα που αν δυναμώσει μπορεί να βοηθήσει το λαό, είναι το ΚΚΕ. Γι΄ αυτό εντάχθηκα στην δωδέκατη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας.
Πληροφορίες
Ο Θάνος Μικρούτσικος, παρουσιάζει μια μουσική παράσταση για τρεις φωνές, τρία πιάνα και πνευστά σε ποίηση Νίκου Καββαδία στο Ηρώδειο.
Περισσότερες πληροφορίες και διαγωνισμός για προσκλήσεις… κλικ εδώ
Φωτογραφίες: Δάνης Κούλας, Γιάννης Μαργετουσάκης, Άκης Χρήστου
