Θέατρο Vault
Όλα έγιναν για μια μπύρα. Η διαρκής επαγρύπνηση των φυλάκων πίσω από τις κάμερες, ο ξυλοδαρμός, η θανάτωση.
Σαφέστατα, σε μια κοινωνία όπου οτιδήποτε αποτελεί μετρήσιμο μέρος αγοράς και πώλησης, η έννοια «κλοπή» δεν μπορεί παρά να έχει εφευρεθεί. Και να τιμωρείται. Τα δεδομένα; Κι αυτά μετρήσιμα: ο τιμωρός ο τιμωρημένος, το αδίκημα και η αντίστοιχη ποινή. Τόσο αλγοριθμικά, τόσο τετριμμένα.
Κι όμως, η προκείμενη αφήγηση δεν μοιάζει να βασίζεται στην ανισορροπία αυτών των δεδομένων. Όχι, δεν είναι η αδικία που συμπυκνώνεται στην φράση «μα για μια μπύρα ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου;». Γιατί παρ’ όλη την προφάνεια της ανισορροπίας δράσης-αντίδρασης, εμπεριέχεται αξιακή σύγκριση. Που σημαίνει τοποθέτηση αυτής της αντίδρασης ως ισοζύγιο μιας αντίστοιχης δράσης, άρα θεώρηση της ανθρώπινης ζωής ως κάποιο ανταλλακτικό μέτρο: «Αν όχι για μια μπύρα, τότε για τι;». Ποιος όμως και με ποια ηθική αρχή θα μπορούσε να απαντήσει;
Ίσως να μην είναι ούτε αυτή καθ’ εαυτή η κατάχρηση της εξουσίας ή ο ρατσισμός η κεντρική θεματική. Όχι μόνο αυτά τουλάχιστον. Σίγουρα, καταγγέλλεται η δυνητική αποδοχή ενός ανθρώπου ως αμείλικτος παραβάτης λόγω του «προφίλ», της εικόνας του (τα ρούχα του, η όψη του δηλώνουν ότι «πρέπει» να είναι εγκληματίας, έστω για μια μπύρα). Όπως επίσης καταγγέλλεται και η μονομέρεια του απρόσωπου εξουσιαστικού ελέγχου (όπως άλλωστε διδάσκει και ο Μεγάλος Αδελφός, πίσω από τις κάμερες αυτός που παρακολουθεί δεν δύναται να παρακολουθείται).
Ο μονόλογος αυτός όμως, με αφορμή ένα πολιτικής φύσεως «κατηγορώ», μοιάζει να αποτελεί έναν ύμνο της απώλειας. Περιγράφει ένα κοινωνικό στιγμιότυπο όπου όλο το παραπάνω επινοημένο από τον άνθρωπο αξιακό σύστημα είναι τόσο αλλοτριωμένο, τόσο διεφθαρμένο, που υπερβαίνει ακόμα και τον ίδιο τον επινοητή του. Περιγράφει τα όρια μεταξύ του σφετερισμού της κοινωνικής ασφάλειας και της απελευθέρωσης των ζωωδών ενστίκτων του ανθρώπου. Περιγράφει στιγμές. Που βιώθηκαν, που δεν πρόλαβαν να βιωθούν, αλλά και δυνητικές στιγμές που αν είχαν βιωθεί, «δεν θα είχε βρει τον μπελά του» ο πρωταγωνιστής μας. Ολόκληρος ο μονόλογος είναι κυριολεκτικά μια περιγραφή. Χωρίς φλυαρίες, στομφώδεις εκφράσεις και εμπρόθετους συναισθηματισμούς, καταγράφει κινήσεις και εμπειρίες που απλά συνάντησαν την όραση, την όσφρηση, την αφή ενός ανθρώπου πριν τον θάνατο. Καταγράφει λεπτομερώς τη διαδικασία που επέφερε τον θάνατο. Αλλά και τη διαδικασία μετά από αυτόν, «το καρτελάκι στο μεγάλο δάχτυλο του δεξί ποδιού» μετά τη «μηχανική ασφυξία λόγω συμπίεσης του θωρακικού κλωβού και απόφραξης των ανώτερων αεροφόρων οδών».
Η μεταφορά της αφήγησης στον θεατρικό μονόλογο του Vault είναι αντιπροσωπευτική. Η απλότητα της γραφής μεταφράζεται στην λιτότητα των κινήσεων, των συντελεστών, του σκηνικού και των κοστουμιών, αλλά και στην έλλειψη του όποιου στόμφου και διδακτισμού. Δεν υπάρχουν χρώματα, δεν υπάρχει εύρος χώρου, δεν υπάρχει περιττό μουσικό χαλί, πέραν από ένα καίριο καρδιοχτύπι.
Ο αφηγητής, ένας άνθρωπος με μοναδικό όπλο την διακύμανση εντάσεων του λόγου, της ανάσας, του βλέμματος, του σώματος και των φωτισμών, καταφέρνει να αποκωδικοποιήσει τη συναισθηματική έξαρση της πένας. Αυτή η αντίφαση μεταξύ οπτικής λιτότητας και εννοιολογικού πλούτου αποτελεί σε καίρια σημεία σουβλερή λεπίδα για τον θεατή, αφού ο απρόσωπος αφηγητής δεν απέχει πολύ από αυτόν. Δεν του απευθύνεται από υψηλό ικρίωμα, μιλάει στον καθένα, κάθεται δίπλα του. Είναι ένας από εμάς, ο λόγος του αφορά σε καθένα από εμάς. Όσο ο κάθε θεατής ξεχωριστά φωτίζεται τόσο όσο ο αφηγητής, όσο συναντάει το εξοργισμένο διαπεραστικό του βλέμμα, τόσο θεωρείται και ο ίδιος συνυπεύθυνος αν αφήσει να ξεχαστεί το στιγμιότυπο που περιγράφεται, τόσο μέσα στην αίθουσα, όσο και στην καθημερινότητα, με το μόνο που αλλάζει να είναι το όνομα του θύτη και του θύματος και ο τίτλος της εφημερίδας.
Ίσως, τελικά, αυτός ο χείμαρρος λέξεων να καταγράφεται ακριβώς για να μας θυμίσει την ειρωνεία: Η απώλεια δεν μπορεί, δεν οφείλει να καταγραφεί σε λέξεις. Όχι μόνο τουλάχιστον. Είναι ένα συναίσθημα, μια θύμηση, οφείλει να καταγραφεί στην μνήμη. Γιατί όσο συνεχίζει να αποθηκεύεται στο κουτάκι της λήθης, τόσο συνεχίζουν να γεννώνται κοινωνικά στιγμιότυπα που διαπερνούν βραχυπρόθεσμα τη μνήμη για να καταλήξουν ξανά στη λήθη. Και ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται.
Άλλωστε,
«όπως σου είπα, είναι πάντα αυτή η μαλακισμένη ελπίδα που με κάνει να πιστεύω πως τα πράγματα θα διορθωθούν, πως όλα θα πάνε καλά, τι νομίζεις;»
ads in article παραστάσεις top}
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Laurent Mauvignier
Μεταφραση: Σπύρος Γιανναράς
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Κανέλλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλέξης Βιδαλάκης
Επιμέλεια κίνησης: Ανθή Θεοφιλίδου
Σκηνικά-κοστούμια: Τόνια Αβδελοπούλου
Φωτισμοί: Δημήτρης Μαργαρίτης
Φωτογραφίες-Video: VDOUROS
Παραγωγή: Κινητήρας – VAULT
Στο ρόλο του αφηγητή: Δημήτρης Αγοράς
Πληροφορίες παράστασης:
Ημέρες & Ώρες Παραστάσεων: Σάββατο στις 18.00 και Κυριακή στις 21.00
Τιμές εισιτηρίων: 10 €, 8 € (για φοιτητές και ανέργους)
Θέατρο Vault
Διεύθυνση: Μελενίκου 26, Βοτανικός
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 213-0356472, 6945993870
E-mail: vaulttheatre.gr@gmail.com
Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση φωτογραφιών, video & κειμένων για αναδημοσίευση χωρίς την άδεια μας ή/και αναφορά του musicity.gr και του συντάκτη / φωτογράφου ως πηγή.
