Πάντα η παρουσίαση επί σκηνής κειμένων μη θεατρικών, που έχουν χαράξει την ιστορία της ανθρωπότητας προκαλεί ενδιαφέρον τόσο για το σκηνικό αποτέλεσμα, όσο και για το νοηματικό σχήμα που τοποθετούνται σήμερα. Γιατί η «Αποκάλυψη του Ιωάννη» να παιχτεί επί σκηνής; Τι είναι εκείνο που θέλει να πει ένα θεατρικό ανέβασμα σήμερα και πώς μπορεί κανείς να αφηγηθεί και αναπαραστήσει σκηνικά τα όσα περιγράφονται μέσα σε ένα από τα πιο γνωστά κείμενα παγκοσμίως, που άσκησε και συνεχίζει να ασκεί επιρροή από την βρεφική μέχρι την ενήλικη ζωή των ανθρώπων;
Η αναγγελία της συνεργασίας της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, με τον ανερχόμενο και ενδιαφέροντα σκηνοθέτη Θάνο Παπακωνσταντίνου, έξαψε εξαρχής την περιέργεια. Πόσο μάλλον όταν το περιεχόμενο της συνεργασίας αφορά ένα τέτοιο μη θεατρικό κείμενο, που μέσα του φέρει τόση θεατρικότητα. Από αυτήν την θεατρικότητα μάλλον εμπνεύστηκε και ο Θάνος Παπακωνσταντίνου και θέλησε να αναπαραστήσει πιστά τα όσα αναγράφονται στην προφητική αλληγορία του Ιωάννη με τον ίδιο βιβλικό τρόπο που συνηθίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τέτοια κείμενα.
Χωρίς ιδιαίτερες πινελιές μινιμαλισμού η παράσταση της Στέγης δεν απέχει ιδιαίτερα από την αισθητική των ταινιών και των σειρών που αναπαριστούν τα Ευαγγέλια. Μεταφέρει στην σκηνή τον επικό τρόπο γραφής και μάλιστα προσπαθεί να τον αποδώσει με ρεαλιστικό ύφος, αναπαράγοντας τους ήχους από τις προφητείες σε dolby surround και κάνοντας τους ηθοποιούς να κρατάνε σκηνικά αντικείμενα που παραπέμπουν σε σκηνές Αποκάλυψης, όπως δράκους και κορμούς δέντρων.
Αυτή η παραμυθένια σκηνική αφήγηση, διακόπτεται κατά καιρούς από επτά (αναφορά στον βιβλικό αριθμό) ταμπλό βιβάν, τα οποία αναπαριστούν με αναγεννησιακή αισθητική, μεγάλες στιγμές της ιστορίας, όπως η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση, ο Ναζισμός και ο Ισλαμικός Εξπρεσιονισμός. Μια εύστοχη ιδέα που ήθελε να υπογραμμίσει την διαχρονία και την επιρροή του βιβλικού κειμένου.
Όμως η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, με την αισθητική ματιά της Νίκης Ψυχογιού στα σκηνικά και τα κοστούμια και την μουσική επιμέλεια του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου απέφυγε να παρουσιάσει το κείμενο του Ιωάννη υπαινικτικά, να αφηγηθεί τα γεγονότα με την απλότητα και την σκληρότητα του σήμερα και να αφήσει τις λέξεις από την μετάφραση της Μιχαήλας Πλιαπλιά να αναπνεύσουν. Ακόμα και η υποκριτική γραμμή των ηθοποιών ήταν κραυγαλέα, έντονη, σκληρή και σε πολλά σημεία χανόταν το νόημα των πραγμάτων. Αυτή η παραμυθένια υπερβολή που χαρακτήριζε την παράσταση, της αφαίρεσε το δικαίωμα να συγκλονίσει με την διαχρονικότητα του λόγου της. Από την άλλη, πολλές φορές η απλότητα ξέφευγε από τους σκοπούς της και παρέπαιε στην απλοϊκότητα, γεγονός που αφαιρούσε από την δύναμη του κειμένου.
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν παρακολουθήσαμε μια καλοφτιαγμένη, φροντισμένη, αισθητικά άρτια παράσταση, που όμως κατά στιγμές άφηνε το περιθώριο να αναρωτηθεί κανείς, αν όντως η σκηνική αναπαράσταση τέτοιων κειμένων μπορεί να μας αφορά. Κι αυτό ήταν το μεγαλύτερό της ατόπημα.
Πληροφορίες:
«Η αποκάλυψη»
στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
3 – 20 Οκτωβρίου 2019
Τετάρτη με Κυριακή στις 20:30
