Τα φώτα ανάβουν και ο μεγάλος βιομηχανικός χώρος, που στεγάζει το νέο Τεχνοχώρο Cartel, παίρνει τη μορφή ενός καμπαρέ, μέσα στο οποίο ξετυλίγεται η ζωή μιας ομάδας ανθρώπων, που “γενικεύοντας” θα ονομάζαμε “περιθώριο”. Άνθρωποι της πιάτσας ενός κόσμου, που δεν υπάρχει πια ή ζει αρκετά παραλλαγμένος. Άνθρωποι εθισμένοι στα πάθη τους, αγκυλωμένοι στο παρελθόν τους, ζουν τη ζωή τους με το ατόφιο χιούμορ της καθημερινότητας και την επιβαλλόμενη λάμψη της νύχτας.
Ο καμβάς είναι τα «Κόκκινα Φανάρια», εκείνο το υπέροχο σκοτεινό μελό του Αλέκου Γαλανού, που αποτύπωνε τη ζωή των κατοίκων της Τρούμπας, σε μια εποχή που αυτό σήμαινε πολλά. Όμως ο Βασίλης Μπισμπίκης, που σκηνοθέτησε την παράσταση και ο Χρήστος Νικολόπουλος που έκανε μαζί του τη διασκευή και τη δραματουργια, κατάλαβαν ότι η Τρούμπα είναι μόνο η αφορμή. Επιχείρησαν λοιπόν το δυσκολότερο θεατρικό είδος, τη διασκευή. Έφτιαξαν από την αρχή αυτή τη γειτονιά στήνοντας τους χαρακτήρες εκ του μηδενός και τοποθετώντας τους σε ένα αόριστο, άχρονο και άτοπο σήμερα που παρουσιάζει την κοινωνία, περνώντας την μέσα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη της αλήθειας.
Η βασική καινοτομία αυτής της διασκευής και η κύρια ταυτότητα της παράστασης είναι ότι πρόκειται για μια queer προσέγγιση. Οι χαρακτήρες έχουν ξεφύγει από τα στενά πλαίσια της δυαδικότητας του φύλου και ακουμπάνε σε όλες τις βεντάλιες της έμφυλης έκφρασης. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να μη σημαίνει τίποτα, αν δε συνοδευόταν από μια ουσιαστική τομή στο κείμενο και την αισθητική του. Σε αυτά τα «Κόκκινα Φανάρια» όλα λειτουργούν κάτω από ένα θαμπωμένο στρας.
Τα queer είδωλα και οι bigger than life περσόνες είναι εκεί και μιλάνε καλιαρντά. Η Βίσση, η Βανδή, η Μαρινέλλα, οι Queen, η Shirley Bassey εμφανίζονται όπως τους αξίζει, σαν τα πρώτα σημεία αναφοράς της queer παιδικότητας. Πέρα από αυτά, στο υπέροχο σκηνικό και τα κοστούμια του Κένι ΜακΛέλαν και τα φώτα του Λάμπρου Παπούλια κυριαρχεί η γενναιότητα και ο φόβος μιας ζωής που ξεκίνησε να είναι κάτι άλλο.
Αυτά τα «Κόκκινα Φανάρια» είναι queer, όχι γιατί κάνουν σαφείς και αναλυτικές αναφορές στα θέματα φύλου, ούτε γιατί η κοινότητα των σεξεργατριών της νέας Τρούμπας είναι τρανς άτομα. Είναι queer γιατί αναλύουν κάθε σπιθαμή της ζωής και των σχέσεων μέσα από αυτή τη θέση. Τις οικονομικές συνδιαλλαγές, τους χωρισμούς, τους ρατσισμούς, τις διακρίσεις, τις φιλίες και τους έρωτες, η παράσταση τους τοποθετεί σε queer βάση. Είναι από τις λίγες φορές – και αυτό είναι μια μεγάλη επιτυχία της παράστασης – που η θεατρική διασκευή παραμένει συνεπής από την αρχή μέχρι το τέλος και σε όλο το φάσμα των θεμάτων που καταπιάνεται.
Για τις ερμηνείες, με μια λέξη, αρκεί να πούμε ότι ήταν ιδανικές, η καθεμία για αυτό που αντιπροσώπευε. Ο Δημήτρης Γαλάνης, ένας υπέροχος βέβηλος κομπέρ, κοντά σε εκείνον του αυθεντικού Cabaret, ο Μάνος Καζαμίας σε μια απολαυστική αριστουργηματική περσόνα που είχε δημιουργήσει, ο Στέλιος Κυριακίδης, που στο πρόσωπό του συνοψίστηκε όλη η αλλαγή και η μάχη των γενεών και ανεξαιρέτως όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί (Ερατώ Αγγουράκη, Λευτέρης Αγουρίδας, Ελεωνόρα Αντωνιάδου, Γιανμάζ Ερντάλ, Μάρα Ζαλώνη, Διονύσης Κοκκοτάκης, Αγγέλα Πατσέλη, Γιώργος Σιδέρης, Τάσος Σωτηράκης, Στέλιος Τυριακίδης, Πουριά Χοσσεΐνι).
Όμως, χωρίς δύο παρουσίες η παράσταση θα ήταν κάτι άλλο από αυτό που ήταν.
Η μία είναι η εμφάνιση του Δημήτρη Παπάζογλου στον ρόλο της Κατερίνας. Χωρίς να γίνεται μίζερος ή να προκαλεί τη θλίψη κατάφερε να ερμηνεύσει έναν από τους δυσκολότερους ρόλους μιας θλιμμένης περσόνας και παράλληλα να διατηρήσει το φλογερό του ταπεραμέντο για το οποίο δεν έχω λόγια. Η σκηνή της συνάντησης της Κατερίνας με τον – για χρόνια χαμένο – εραστή της, έχει αποδοθεί εξαιρετικά.
Και βέβαια η Μπέττυ Βακαλίδου. Τοτέμ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, συγγραφέας και ηθοποιός με παρουσία πολιτική, στιβαρή και ουσιαστική είναι η πιο καθοριστική παρουσία της παράστασης. Η παράβασή της, τα λόγια της για το παρελθόν των τρανς ατόμων συνοψίζουν αυτό που λέει συχνά ο Βασίλης Μπισμπίκης, ότι η παράσταση αυτή είναι ένας φόρος τιμής στους queer ανθρώπους. Από την ιδρυτική διακήρυξη του ΑΚΟΕ, την παρουσία της στην «Στρέλλα» του Πάνου Κούτρα μέχρι και τώρα στα «Κόκκκινα Φανάρια», η Μπέττυ Βακαλίδου μιλά καλλιτεχνικά και πολιτικά μόνο όταν είναι απαραίτητο, όπως οφείλουν να κάνουν οι άνθρωποι που έχουν κάποιο αξίωμα.
Θεωρώ ότι τα «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Μπισμπίκη θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς. Για την ερμηνευτική τους γραμμή, την αναπαράσταση του queer σε όλο του το φάσμα, την αισθητική τους, αλλά κυρίως για την τόσο καθαρή και γενναία θέση τους. Όπως είπε και ο αγαπημένος μου φίλος. που είδαμε μαζί την παράσταση «είναι το δικό μας Pose».
Info:
Κόκκινα φανάρια
του Αλέκου Γαλανού
Στον Τεχνοχώρο Cartel
Διασκευή: Βασίλης Μπισμπίκης, Χρήστος Νικολόπουλος
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μπισμπίκης
Περισσότερες πληροφορίες…
