Έργο που γοητεύει πάντα θεατές, δημιουργούς και εκτελεστές και μία από τις διασημότερες τραγωδίες που ανεβαίνει ξανά και ξανά με διαφορετικούς τρόπους και με διάφορες αναγνώσεις ο «Οιδίπους τύραννος» του Σοφοκλή, εκροσωπήθηκε φέτος με διπλή παρουσία στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Από τη μία ο Bob Wilson με την σκηνική του σύνθεση πάνω στην Σοφόκλεια τραγωδία και από την άλλη η απόδοση του μύθου από τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη σε δύο ιδιαίτερα επιτυχημένες, από άποψη προσέλκυσης κοινού, παραστάσεις στις 12 και 13 Ιουλίου.
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης στην πρώτη του σκηνοθετική προσπάθεια στην Επίδαυρο και έχοντας σκηνοθετήσει κυρίως μέχρι σήμερα έργα αμιγώς «δυτικού – αστικού» θεάτρου θέλησε να γυρίσει στις ρίζες της τραγωδίας και να παρουσιάσει το κείμενο απογυμνωμένο από σκηνοθετικές ακρότητες, ούτως ώστε να ακουστεί καθαρός και ολοκληρωμένος ο λόγος και να αποδοθούν τα νοήματα της τραγωδίας στην ολότητά τους. Αυτός ήταν μάλλον και ένας από τους λόγους που η παράσταση ξεκινά με το κοίλον της ορχήστρας άδειο, χωρίς σκηνικό και γεμίζει σταδιακά από τους ηθοποιούς, τα μουσικά τους όργανα και τα σκηνικά αντικείμενα που σχεδίασε για την παράσταση ο Πάρις Μέξις.
Η άποψη της άδειας ορχήστρας σίγουρα παρουσιάζει ενδιαφέρον. Όπως σε αισθητική αρμονία βρίσκονταν και τα κοστούμια που σχεδίασε ο ίδιος ο σκηνογράφος σε μαύρες αποχρώσεις με ανατολίτικες επιρροές. Ως μόνο σκηνικό ο χορός θα φέρει μαζί του κάποια πήλινα έμβρυα, μωρά της Θήβας, ένα εκ των οποίων αντιπροσώπευε τον Οιδίποδα. Εκτός από τις αμφιβόλου αισθητικής πήλινες κούκλες, το ίδιο το εύρημα σκηνογραφικά και σκηνοθετικά δεν προσέθετε κάτι. Στον αντίποδα, η συνεργασία σκηνοθέτη και σκηνογράφου απέδωσε μία πολύ έξυπνη λύση, καθώς με την εξέλιξη της δράσης κύκλοι νερού περιτριγύριζαν σαν δίνες τον Οιδίποδα μέχρι την τελική του «αποκάλυψη».
Όπως προαναφέρθηκε, η παράσταση έδωσε – και καλώς – μεγάλη έμφαση στο κείμενο και έτσι η μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη ακούστηκε ακέραιη και μέχρι τελευταίου κόμματος, εξαιτίας της σκηνοθετικής φροντίδας αλλά και της τεχνικής αρτιότητας των ηθοποιών. Όμως, η συγκεκριμένη μετάφραση στην προσπάθειά της, άλλοτε να μεταφέρει το πνεύμα του αρχαίου κειμένου παραθέτοντας ολόκληρες φράσεις από το πρωτότυπο και άλλοτε απλοποιώντας αρκετά το λόγο κάνοντάς τον λαϊκό και έχοντας ως σκοπό να «περάσει στην πλατεία», έχανε την ταυτότητά της και σε πολλά σημεία αλλοιωνόταν η δύναμη του ίδιου του κειμένου.
Το ίδιο συνέβη και με τις μουσικές συνθέσεις του Μίνου Μάτσα, που δεν ήταν ακριβώς συνθέσεις αλλά μάλλον μία ενορχήστρωση ήχων, οργάνων και χορού που δεν είχε μία ολική ταυτότητα αλλά μεταλλασσόταν ανάλογα το επεισόδιο. Οι ήχοι των οργάνων, σε συνδυασμό με τα τραγουδιστικά μέρη των ηθοποιών, προσέθεταν συνολικά ωραίες ατμόσφαιρες στην παράσταση, ωστόσο αυτές δεν μπόρεσαν να εναρμονιστούν με την συνολικότερη απόδοση του δράματος.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της παράστασης και αυτό που την κράτησε ολοζώντανη από την αρχή ως το τέλος ήταν ο πρωταγωνιστής της. Ο Δημήτρης Λιγνάδης, ηθοποιός άριστης τεχνικής και ουσίας παρουσίασε έναν Οιδίποδα λιτό και απόλυτα πειστικό ως προς το δράμα του και κατάφερε να βρίσκεται στην σκηνή σε όλη την διάρκεια της παράστασης, να αποδώσει άψογα το λόγο και την κίνηση και να καταφέρει μία ζηλευτή ερμηνεία. Πολύ καλή στο πλευρό του, έχοντας αντίστοιχα χαρίσματα και η Αμαλία Μουτούση ως Ιοκάστη, αλλά και οι υπόλοιποι ρόλοι και χορός που υπηρέτησαν με συνέπεια τη σκηνοθετική θέση.
Ο «Οιδίπους τύραννος» του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη είχε τη σαφή πρόθεση της επιστροφή της τραγωδίας στο λόγο και την ουσία της. Εν πολλοίς αυτή η πρόθεση πέτυχε το στόχο της, στην προσπάθειά της όμως η σκηνοθεσία να μην προβεί σε ακρότητες που θα αφαιρέσουν την ουσία του έργου, στέρησε από τον εαυτό της το δικαίωμα να πρωτοτυπήσει και να προσδώσει στην παράσταση μια σκηνοθετική ορμή. Έτσι στην Επίδαυρο παρακολουθήσαμε μια παράσταση άρτια, καλοφτιαγμένη, με έναν εξαιρετικό πρωταγωνιστή, χωρίς όμως μεγάλες στιγμές ή εντάσεις, που θα προσέθεταν το κάτι παραπάνω στο κατά τα άλλα ενδιαφέρον σύνολο.
Ενημερωθείτε για τους σταθμούς της περιοδείας της παράστασης … εδώ
