Είδαμε: "Ολεάννα" στο θέατρο Olvio. Η ουτοπία της πραγματικότητας!

Ολεάννα στο θέατρο Olvio

Η ουτοπία της πραγματικότητας

 

Το 1992 ο David Mamet γράφει ένα έργο όπου σκιαγραφείται σε τρία μέρη η παράδοξη «ουτοπία της πραγματικότητας», η ψευδαίσθηση ότι έχουμε καταφέρει να επικοινωνούμε.

Δύο πρωταγωνιστές. Ο καθηγητής, ένα ανοικτό πνεύμα που έχει κατακτήσει το μεγαλείο της υγιούς αμφισβήτησης. Η φοιτήτρια, ένα κορίτσι που διψάει για γνώση, αρνούμενη ωστόσο να επέμβει στα παραπετάσματα πίσω από τα οποία θα τη βρει. Στο γραφείο ενός φιλελεύθερου και δημοκρατικού πανεπιστημίου διαδραματίζεται μεταξύ τους ένας διάλογος που ανοίγει το κουτί της Πανδώρας και απελευθερώνει την οργή, την εκδίκηση, τον δόλο που αντιστρέφει το επικοινωνιακό πρόσημο.

Μπορούν να ειπωθούν πολλά ακόμα για το έργο που εξυμνεί την αποτυχία της ανθρώπινης επικοινωνίας, την ανυπαρξία της ανυστεροβουλίας και επιβεβαιώνει τελικά την ειρωνεία της θέσης «η μόνη αλήθεια είναι ότι η αλήθεια δεν υφίσταται μονή». Ωστόσο, η παράσταση που ανεβαίνει στη σκηνή του Olvio δεν μοιάζει να αναδεικνύει τη δυναμική του έργου. Παρ' όλη την προσεγμένη σκηνογραφία, τους φωτισμούς που ενισχύουν το θετικό πρόσημο της σκηνικής παρουσίας και με όση ελευθερία προσφέρει ο υποκειμενισμός, θα μπορούσε να εκφραστεί η σφαιρική σκηνοθετική άποψη ως ελλιπής. Με παλαιάς κοπής υπερβολές, με έκδηλες, φλύαρες και αναμενόμενες σκηνοθετικές οδηγίες, δεν μοιάζει ικανή να προσφέρει κάτι περισσότερο ούτε στο έργο, ούτε στον θεατή, ούτε στο σύγχρονο θέατρο.

Η όποια υποκειμενική αδυναμία ταύτισης με τον ρόλο της φοιτήτριας φαίνεται να ενισχύεται από την υποκριτική της απόδοση, με τη φυσικότητα και τον ρεαλισμό να ελλείπει από παντού. Από τον κουραστικά επαναληπτικό και σχετικά ανέκφραστο λόγο, από τις ξαφνικές «δραματικές» παύσεις, που θα μπορούσαν να ακουμπήσουν μέχρι και τα όρια του αστείου, μέχρι τη στάση σώματος, που σπάνια φαίνεται να απευθύνεται στη συνθήκη που απαιτεί η πλοκή και όχι στο κοινό. Όσο επιτρέπεται από την ευγενή διάθεση καλλιτέχνη και κοινού, θα μπορούσε να θεωρηθεί ο χαρακτήρας ως ανολοκλήρωτος, εφόσον δεν θέτει τον θεατή ανήμπορο να δει στα μάτια του ηθοποιού κάτι άλλο από τον ρόλο που υποκρίνεται.

Αντιθέτως, οι διαφορετικές και ετερόκλητες πτυχές του χαρακτήρα του καθηγητή εκτυλίσσονται διαρκώς, με μεγάλη καθώς φαίνεται υποκριτική ικανότητα. Ως αποτέλεσμα, αντιμετωπίζονται ακόμα και με συμπάθεια όλες οι εκφάνσεις του, από τις πιο δυναμικές και «παιδευμένες», μέχρι τις πιο αδύναμες να χαλιναγωγήσουν τον κτηνώδη εγωκεντρισμό, τη χυδαιότητα και τη θρασύτητα της ιδιοτέλειας. Σχεδόν αγκαλιάζεται η δήθεν δημοκρατικότητα, ο ελιτισμός, η ανάγκη να ανήκει στην Έδρα -με όλες τις θετικές και αρνητικές προεκτάσεις- και να σατιρίσει έκρυθμα τις παγιωμένες «ηθικές αρχές» και την «πολιτική ορθότητα». Ένας λόγος μεστός, το χιούμορ, στάσεις και παύσεις που ακολουθούν τη δραματουργική ροή, φέρουν την ακαριαία έκρηξη ως συνέπεια-μονόδρομο, όταν δεν μπορεί παρά να μεταμορφωθεί ξαφνικά σε θηρίο.

Όπως και να' χει, η Ολεάννα προτείνει τελικά μια θέση διαφορετική, εκείνη όπου κατά τον Mamet βρίσκεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Είναι εκεί όπου η «Καλημέρα» παύει να αντανακλά την ευχή να μοιραστούν οι άνθρωποι με ειλικρίνεια την

Ομορφιά της ηλιόλουστης ημέρας. Είναι εκεί που η έννοια αναλώνεται σε μια κεκαλυμμένη δήλωση οργισμένου και εκδικητικού αποχαιρετισμού. Εκεί, βρίσκεται ο κίνδυνος.