Ο αποτυχημένος, του Τόμας Μπέρνχαρντ | Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Ο αποτυχημένος
του Τόμας Μπέρνχαρντ
Διασκευή, σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος
Από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

11, 12, 13, 14, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26, 27 Απριλίου 2024

Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς
Διασκευή, σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος
Μουσικός σύμβουλος: Χαράλαμπος Γωγιός
Σκηνικό: Μυρτώ Λάμπρου
Κοστούμια: Άλκηστη Μάμαλη
Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Κασιμάτης
Ερμηνεύουν: Έκτορας Λυγίζος, Αμαλία Μουτούση, Άρης Μπαλής, Γιάννης Νιάρρος

Το μυθιστόρημα Ο αποτυχημένος του κορυφαίου Αυστριακού συγγραφέα Τόμας Μπέρνχαρντ, που σφράγισε τη γερμανόφωνη λογοτεχνία κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σε διασκευή και σκηνοθεσία του πάντα καλλιτεχνικά ανήσυχου σκηνοθέτη, ηθοποιού και κινηματογραφιστή Έκτορα Λυγίζου. Μια θεατρική διασκευή που μετασχηματίζει τη μονολογική αφήγηση του πρωτότυπου σε μουσικοθεατρικό έργο για τέσσερις φωνές και ένα πιάνο.

Γραμμένο το 1983 στο γνωστό παραληρηματικό ύφος του συγγραφέα, το μυθιστόρημα Ο αποτυχημένος αφηγείται την επινοημένη φιλία ανάμεσα στον θρυλικό Καναδό πιανίστα Γκλεν Γκουλντ και δύο Αυστριακούς πρώην συμμαθητές του στην τάξη του Βλαντιμίρ Χόροβιτς, που έζησαν τη ζωή τους ως αποτυχημένοι πιανίστες. Πρόκειται για ένα σύντομο μυθιστόρημα που λειτουργεί συγχρόνως ως βιτριολική πραγματεία πάνω στον φθόνο, τη φιλοδοξία, τη φήμη, την ιδιοφυΐα, την τελειοθηρία, την εμμονή και τη ματαίωση. Αφηγούμενος την απόγνωση με αδιάκοπο καυστικό χιούμορ αλλά και βαθιά αγάπη για τους σακατεμένους του ήρωες, ο συγγραφέας μοιάζει να οργανώνει όλη την ιστορία πάνω στην επαναληπτική, κυκλική δομή των Παραλλαγών Γκόλντμπεργκ του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, αποδίδοντας βασανιστικά όσο και απολαυστικά τον εγωκεντρισμό, τις έμμονες ιδέες, τους ψυχαναγκασμούς και την καθήλωση των προσώπων στα ανυπέρβλητα αδιέξοδά τους. Ταυτόχρονα, όμως, δεν ξεχνά να καυτηριάσει ανελέητα την ηθική παρακμή της μεταπολεμικής Αυστρίας, που, δεκαετίες μετά την πτώση του ναζισμού και ποτισμένη ακόμα με κυνισμό και σκληρότητα, εξακολουθεί να λειτουργεί με τον νόμο του απόλυτου νικητή και των απεγνωσμένων ηττημένων.

Χώρος δράσης της παράστασης, όπως και στο αφηγηματικό παρόν του μυθιστορήματος, είναι το φουαγέ ενός παρατημένου κεντροευρωπαϊκού ξενοδοχείου όπου, μετά τον θάνατο του Γκουλντ και την αυτοκτονία του κοινού τους φίλου, ο ανώνυμος αφηγητής ξετυλίγει τις επαναλαμβανόμενες σκέψεις του ενώ οι νεκροί είναι συνεχώς παρόντες γύρω του σαν φαντάσματα, αναπαράγοντας συζητήσεις, αφορισμούς και συμβάντα του κοινού τους παρελθόντος. Παράλληλα, η παράσταση θέτει τη μουσική του Μπαχ σε διαρκή συνομιλία με τον εκφερόμενο λόγο και τη μουσικότητά του, αξιοποιώντας τη διαβόητη συνήθεια του ίδιου του Γκουλντ να σιγομουρμουρίζει τις νότες ενώ έπαιζε πιάνο και συνθέτοντας, έτσι, ένα ιδιότυπο «προφορικό μιούζικαλ» που κινείται στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στην πρόζα και το μουσικό θέατρο.

Μετάφραση: Βασίλης Τομανάς
Διασκευή, σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος
Μουσικός σύμβουλος, φωνητική διδασκαλία: Χαράλαμπος Γωγιός
Σκηνικό: Μυρτώ Λάμπρου
Κοστούμια: Άλκηστη Μάμαλη
Χορογραφίες, συνεργασία στην κίνηση: Δημήτρης Μυτιληναίος
Σχεδιασμός φωτισμών: Δημήτρης Κασιμάτης
Σχεδιασμός μακιγιάζ και κομμώσεων: Ιωάννα Λυγίζου
Σχεδιασμός ήχου: Μπράιαν Κουν

Πιανιστική διδασκαλία: Χρήστος Σακελλαρίδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Εύα Βλασσοπούλου
Βοηθός φωτιστή: Σοφία Αδαμοπούλου

Βέρτχαϊμερ: Άρης Μπαλής
Γκλεν Γκουλντ: Γιάννης Νιάρρος
Ξενοδόχος: Αμαλία Μουτούση
Αφηγητής: Έκτορας Λυγίζος