Παραβάσεις: Πρόσωπα του Ήρωα | Ομήρου, Ιλιάς, live streaming από το ΚΠΙΣΝ

Παραβάσεις: Πρόσωπα του Ήρωα
Ομήρου, Ιλιάς
Φάρος
live streaming
Από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2020

Παρακολουθήστε την παράσταση εδώ

Στους ήρωες των μεγάλων μύθων και αφηγήσεων θα εστιάσει η φετινή σειρά δραματοποιημένων αναλογίων του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, υπό την σκηνοθετική επιμέλεια του Έκτορα Λυγίζου, εξερευνώντας την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Ξεκινώντας από εμβληματικές μορφές ηρώων των αρχαίων χρόνων (Ορέστης, Αχιλλέας) και εξετάζοντας στην πορεία χαρακτηριστικούς ήρωες της Αναγέννησης και του ύστερου Διαφωτισμού, θα καταλήξουμε στους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, επιχειρώντας έτσι μια ιδιόμορφη αφήγηση της ενηλικίωσης του ανθρώπου όπως αυτή καθρεφτίζεται στις ιστορίες και τους μύθους του.

Με όχημα αρχετυπικά κείμενα μεγάλων ποιητών και συγγραφέων θα παρακολουθήσουμε τη σταδιακή απεξάρτηση των ηρώων από τους θεούς και τις μεγάλες αφηγήσεις, και την επώδυνη προσγείωσή τους στο σύγχρονο κόσμο. Εδώ όπου οι αντιήρωες παλεύουν με τη ματαιότητα και την απελπισία βρίσκοντας διαφυγή είτε στην ειρωνεία και τον κυνισμό είτε στην τρέλα και την απόσυρση. Ορφανοί πια από τιμωρούς και προστάτες, ψάχνουν με αγωνία να χαθούν μέσα σ’ ένα μύθο που θα τους πει ποιο είναι το επόμενο βήμα και η επόμενη φράση τους.

Ομήρου, Ιλιάς
Μάχη Παραποτάμιος και Έκτορος Αναίρεσις (Ραψωδίες Φ’ και X’)

Ύστερα από την πεισματική αποχή του από τον πόλεμο που παραλίγο να οδηγήσει τους Αχαιούς σε συντριπτική ήττα, ο Αχιλλέας, εξοργισμένος με το φόνο του πιστού του συντρόφου, του Πάτροκλου, από τον Έκτορα, ορμά ξανά στη μάχη, διψώντας για εκδίκηση. Οι Τρώες τρέπονται σε άτακτη φυγή, καθώς ο Αχιλλέας τα βάζει στο διάβα του με όλους, σκορπίζοντας τον τρόμο και το θάνατο. Μόνο ο Έκτορας, παρά τις ικεσίες του πατέρα του, μένει έξω απ’ το κάστρο για να τον αντιμετωπίσει. Ύστερα από το εναγώνιο κυνηγητό τους γύρω από τα τείχη, θα σταθούν ο ένας αντίκρυ στον άλλον για τη μοιραία μάχη. Με την αποφασιστική παρέμβαση της θεάς Αθηνάς που τον εξαπατά, ο Έκτορας θα πέσει νεκρός από το δόρυ του Αχιλλέα, χαρίζοντας δόξα απροσμέτρητη στο θρυλικό αντίπαλό του και βυθίζοντας «δικούς και συγγενείς», αλλά και έναν ολόκληρο λαό σε ατελείωτο θρήνο.

Στο επίκεντρο των δύο αυτών ραψωδιών, που αφηγούνται τις φονικότερες μάχες της Ιλιάδος, βρίσκεται ο ομηρικός ήρωας: μονίμως κυριευμένος από τα αισθήματα και τα πάθη του, σε ένα κόσμο «κλέους» και σωματικής ρώμης που κυβερνούν θεοί, μάχεται μόνος εναντίον όλων. Δε διστάζει να τα βάλει ούτε με τον περίφημο ποταμό Σκάμανδρο. Καμία σκέψη δεν μπορεί να τον εμποδίσει να πράξει. Καμία ενοχή δεν ακολουθεί τις πράξεις του. Στον ομηρικό κόσμο, η Έριδα, η Βία και ο Πόλεμος περιγράφονται σαν πανίσχυρες δυνάμεις της φύσης. Ήρωας δεν είναι αυτός που θα τους αντισταθεί, αλλά αυτός που θα βουτήξει μέσα τους αντλώντας απ’ αυτές το λόγο της ύπαρξής του. Απέχουμε ακόμα πολύ από την αυτοσυνείδηση και τον αυτοέλεγχο του σύγχρονου ανθρώπου.

Ατρόμητος πολεμιστής
ο Αχιλλέας πηδάει στη μέση από τον όχτο, και τότε
ο ποταμός χύμηξε πάνω του φουσκώνοντας το ρεύμα,
όλα τα ρείθρα του συντάραξε, ξεβράζοντας πολλά κουφάρια στοιβαγμένα.
Συνάμα αφρίζοντας κύμα φριχτό στον Αχιλλέα σήκωσε·
πέφτοντας πάνω στην ασπίδα του, πίσω τον έσπρωχνε το ρεύμα,
τα πόδια του δεν έβρισκαν πάτημα πια να στηριχτούν.

Μετάφραση: Δ.Ν. Μαρωνίτης
Σκηνοθετική επιμέλεια: Έκτορας Λυγίζος

Ερμηνεύουν: Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Έκτορας Λυγίζος, Άρης Μπαλής, Μαρία Πρωτόπαππα