Συνέντευξη: Λίνα Νικολακοπούλου «Για να κρατηθούν τα νιάτα στις ιδέες χρειάζεται να σκέφτεσαι έξω από την εμπορικότητα»

Πληροφορίες

Λίνα Νικολακοπούλου

Για να κρατηθούν τα νιάτα στις ιδέες χρειάζεται να σκέφτεσαι έξω από την εμπορικότητα

«Είστε καθηγήτρια;» Τη ρώτησε η σερβιτόρα του καφέ που καθίσαμε ένα απομεσήμερο Τετάρτης στην Πλατεία του Γκαζιού. «Της ζωής», σκέφτηκα να απαντήσω, αλλά συγκρατήθηκα. Αλλά ναι. Η Λίνα Νικολακοπούλου έπαιξε στις ζωές μας ρόλο καθηγήτριας, με τρόπο αριστουργηματικό. Χάραξε τις μετεφηβείες μας και μας πήγε βόλτα στην ενηλικίωση με βροχές και ήλιους. Τα λόγια της συντρόφευσαν τα πρώτα μας ανέμελα δάκρυα, τα πρώτα μοναχικά μεθύσια και τα πρώτα ενοχικά τσιγάρα. Πριν χρόνια σκεφτόμουν, πως αν ποτέ τη συναντήσω θα τη ρωτήσω τι θέλει να πει με το «πώς κοπήκανε στα δάχτυλα οι σταυροί». Ευτυχώς τα χρόνια κύλησαν, και στην πρώτη μου συνάντηση με τη Λίνα Νικολακοπούλου, με αφορμή την παράσταση που επιμελέιται με τίτλο "8 Ρώσοι ποιητές τραγούδούν Ελληνικά" στο Gazarte, μιλήσαμε απλά για... ανθρώπων έργα.

 

Στο Γκάζι λοιπόν...

Αφού καθίσαμε στο καφέ η Λίνα Νικολακοπούλου άρχισε να μου περιγράφει τις σκέψεις που έκανε καθως ερχόταν προς τα εδώ...

Τι πιο όμορφο και πιο αρμονικό από το να βρεθείς στο χώρο του Gazarte, όπου φέτος παρεπιτόντως κλείνει δέκα χρόνια συνεχους παρουσίας. Όπως ερχόμουν για το ραντεβού μας λοιπόν, σκεφτόμουν πόσο τυχερή είμαι σε αυτή τη ζωή. Τον Γιάννη Πετρόπουλο (ιδιοκτήτη του Gazarte) τον ήξερα πολλά χρόνια πριν, ως κινηματογραφιστή. Είχε τραβήξει τις παραστάσεις που κάναμε με την Άλκηστη και τον Σταμάτη.

Μία συνάντηση μας έφερε και μία πρότασή του. Του είχα πει τότε ότι δεν ήθελα να κάνω κάτι με το τραγούδι αλλά θα θελα να κάνω συναντήσεις με λογοτέχνες, επιστήμονες, ανθρώπους με δημόσιο λόγο, ωραίο και όλο αυτό να είναι ανοιχτό στο κοινό.

Το δέχτηκε, κι έτσι για τρία χρόνια οι συναντήσεις μας πραγματοποιήθηκαν στον όμορφο χώρο του Gazarte. Όλη αυτή η δράση ηταν δωρεάν. Μάλιστα κερνούσαμε τον κόσμο καφέ και μπισκότα Παπαδοπούλου. Μέσα απ' αυτές τις συναντήσεις είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με ανθρώπους που θαύμαζα και με ενδιέφερε η ζωή κι ο λόγος τους.

Πλούτισα κι εγώ, διαβάζοντας συνέχεια λογοτεχνία και επιστήμη με εμμονικές τάσεις για να είμαι εις θέσιν να ρωτάω. Οπότε με αυτό το χώρο με δένουν πολλά.

Όταν ένα σημείο στην πόλη έχει πλούσιο πρόγραμμα και ο άλλος ξέρει να προγραμματίζει και να πει ...θα πάω να δω αυτό, να ακούσω κάτι, να δω έναν καλλιτέχνη, να ακούω ωραία, να κάθομαι καλά... αυτές οι επενδύσεις λύνουνε τα χέρια στους καλλιτέχνες γιατί η κλίμακα είναι μικρή. Αυτή είναι η αρετή του Gazarte. Δεν είναι ένας αχανής χώρος, η αισθητική του είναι υψηλή και έχει παρουσία μέσα στο χώρο της πρωτεύουσας. Εμένα αυτό μου δημιουργεί σεβασμό, για τους ανθρώπους που έχουν ένα όραμα.

Όλα χρειάζονται. Και οι μεγάλοι χώροι και τα ξενύχτια, αλλά και κάτι που να είναι κομψό και την ίδια ώρα ζωντανό, είναι απαραίτητο. Γιατί πολλές ιδέες τώρα πια είναι δύσκολο να υλοποιηθούν. Εγώ λέω ευχαριστώ που υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που μας βοηθούν να κάνουμε τις ιδέες μας πράξη. Χρειάζεται σύμπραξη με ένα καλό παραγωγό.

Πειραματισμός

Φέτος το Gazarte Cinema έχει διαμορφωθεί σε Gazarte Theatre. Μια όμορφη αίθουσα 200 ατόμων, που εκεί θα γίνονται προτάσεις καινούριες που θα έχουν μια δομή μουσικοθεατρική. Θα έχουν μια καινούρια γεύση. Μερικές φορές ο πειραματισμός είναι απαραίτητος για να δημιουργηθεί κάτι νέο. Αλλά για να κρατηθούν τα νιάτα στις ιδέες, θέλει κανείς να σκέφτεται και έξω από την εμπορικότητα. Έξω από το αν κάτι θα έχει επιτυχία.

Απ' ότι βλέπουμε εδώ που είμαστε γύρω, το Γκάζι είναι γεμάτο αφίσες, που σημαίνει ότι παρ' όλη την κρίση και την αγωνία, χιλιάδες άνθρωποι εκθέτουν την τέχνη τους, τον εαυτό τους και πρόσωπα καινούρια που δεν τα ξέραμε. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι η ζωή προσπαθεί να συνεχιστεί.

Στα λέω αυτά γιατί η ευθύνη η δική μου την ώρα που κάνω κάτι, που βάζω κάπου την υπογραφή μου, είναι με την επίγνωση μιας μεγάλης πορείας που έχω απ' την στιχουργική μου γραφή πρώτα αλλά και από τα πολλαπλά προγράμματα που έχω επιμεληθεί.

Εδώ, στο Γκάζι, στο Χάραμα, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, η Τετράδα του Πειραιά, που έκανα στις Αποθήκες κάτω. Μου αρέσει να εμπλουτίζω την αγάπη μου γύρω από το άξονα τραγούδι με ιδέες και με αφορμές που ενώνουν.

Όταν είχε γίνει το Χάραμα, τα τραγούδια που επιλέχθηκαν εκεί ήταν από Δήμο Μούτση ως τον Τσιτσάνη και από τον Χατζιδάκι ως τον Κραουνάκη. Υπήρχαν λοιπόν παιδιά που ερχόντουσαν, γοητεύονταν και δεν ήξεραν τι ακούνε. Και πολλές φορές έλεγαν, πάμε να ακούσουμε το «Χάραμα». Πιστεύω λοιπόν ότι έχουμε πολύ γερή παρακαταθήκη τραγουδιστική και το να 'ρχεσαι σε επαφή με την ιστορία, με τη φάση, με τις προσωπικότητες, με τους μεγάλους οργανοπαίχτες και μουσουργούς μας πάντοτε είναι μια ευκαιρία να κάνει πιο καθαρή και την ταυτότητά σου. Να ψάξεις πια για τον εαυτό σου. Να δεις πού καθρεπτίζεσαι καλύτερα.

8 Ρώσοι ποιητές τραγουδούν ελληνικά

Πολλές φορές, μέσα στις βόλτες μου στα βιβλιοπωλεία, βρίσκω βιβλία που μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον, τα στοιβάζω και διαβάζω κάποια από αυτά. Θα ψάξω το ένα με αφορμή κάτι άλλο και θα βρω τα περιεχόμενά μου. Εκεί λοιπόν βρήκα δύο βιβλία της Άννας Αχμάτοβα τα οποία τα είχα αγοράσει πέντε χρόνια πριν και άρχισα να διαβάζω τη γυναίκα αυτή πιο προσεκτικά. Η ανάγνωση της Αχμάτοβα με πληροφόρησε για μια άλλη σπουδαία, τη Μαρίνα Τσβετάγιεβα, που άρχισα να ψάχνω και γι' αυτήν, γιατί ήταν πολύ κοντινά στην ηλικία η μια ποιήτρια με την άλλη. Αυτές έδρασαν σε μια πολύ συγκεκριμένη φάση της Ρωσικής χώρας που ήταν συνεχώς εκτεθειμένη στο Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και ενδιάμεσα στην Οκτωβριανή επανάσταση. Δηλαδή μια πυκνή ιστορικά περίοδος που κοίταξα να δω πως αποτυπώνεται μέσα από τον λόγο των ποιητών.

Κι εδώ στην Ελλάδα αντίστοιχα, ο Σεφέρης, ο Ελύτης και η γενιά του 30', μεγαλούργησαν σε πολύ κρίσιμες περιόδους. Είδα μια αντιστοιχία που ήταν ενδιαφέρουσα για την παρατήρησή μου. Αργότερα από το Γιάννη το Σουλιώτη βρήκα κι άλλον έναν που τον αγνοούσα πλήρως, τον Μάντελσταμ. Άρχισε να μοιάζει πως αυτή είναι μια περιοχή που όπως είναι για μένα άγνωστη πιθανώς να είναι και για κάποιους άλλους. Ο συσχετισμός της ποίησης με την μελοποίηση είναι κάτι που το πιστεύω πολύ. Έχουμε αγαπήσει ο καθένας ανάλογα με τα βιώματά του πολλά τραγούδια που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι γεννήθηκαν από την μελοποίηση ενός ποιήματος.

Πρότεινα λοιπόν την ιδέα μου στην συνεργάτιδά μου, τη Δάφνη Αλεξανδρή, η οποία πέρυσι είχε μελοποιήσει Σαραντάρη και της είπα να διαλέξει κάποια ποιήματα που να πιστεύει ότι γίνονται τραγούδια, ότι έχουν γοητεία και τα λοιπά.

Η παράσταση αυτή, δηλαδή, είναι μια πρόταση, με σκοπό να μας βάλει μέσα στον κόσμο τον ποιητικό της Ρωσίας που αγνοούμε. Και αυτό να γίνει αφορμή να ανοίξουμε ακόμα ένα παράθυρο στην ιστορική μας γνώση απ' τη μία, του τι ομοιότητα μπορεί να έχει αυτή η ποίηση με τη δικιά μας και να συγκρίνουμε αντιστοίχως τη γενιά του 30' της Ελλάδας με τους αντίστοιχους Ρώσους. Οι Ρώσοι ποιητές ήταν επίσης θερμοί και αποφασισμένοι για το γούστο τους, για την αισθητική τους και στην ουσία θέλησαν να έρθουν σε μεγάλη σύγκρουση με τον Στάλιν λόγω της ανελευθερίας που υπήρχε όταν άλλαξε πια το καθεστώς. Είναι μια πυκνή περίοδος που δημιούργησε τον αποκλεισμό κάποιων και τον ενθουσιασμό κάποιων άλλων.

Είναι λοιπόν 8 Ρώσοι ποιητές. Μέσα σε αυτούς είναι και ένας διάσημος σε εμάς ζωγράφος, ο Μαρκ Σαγκάλ, Λευκορώσος, ο οποίος έχει γράψει και ποίηση, εκτός από τους πίνακες του μέσω των οποίων τον ξέρουν όλοι. Η μετάφραση του έγινε και πάλι από τον Γιάννη Σουλιώτη τέσσερα χρόνια πριν.

Ελλάδα – Ρωσία και ο Μπρέγκοβιτς

Όταν ταξίδεψα στην Γιουγκοσλαβία, τον καιρό που έκανα τα «Τσιγγάνικα» με τον Μπρέγκοβιτς, αλλά και στη Σερβία που επίσης είναι ορθόδοξη, είδα ότι γίνονται αρκετά πράγματα στη γειτονιά μας τα οποία δεν τα μαθαίνουμε τόσο εύκολα όσο για παράδειγμα μαθαίνουμε για αντίστοιχες δράσεις που λαμβάνουν χώρα στην Αμερική ή στη Γαλλία. Δηλαδή με τα Βαλκάνια δεν έχουμε μαζί μεγάλη διαδρομή. Εκτός από κάποια παιδιά που πήγαιναν να σπουδάσουν, δεν ήταν προορισμοί που τους ξέραμε. Το έτος '16, το έχουνε πει έτος Ρωσίας - Ελλάδας, που θα πει ότι εκτός από τις Κεντρικές Κυβερνήσεις υπήρχε μια πρόθεση να γίνει μια συζήτηση γύρω από τις σχέσεις των δύο χωρών σε όλους τους τομείς.

Εγώ πάντα τσεκάρω κάποιες ιδέες πριν από κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες. Γιατί όταν πριν λίγα χρόνια ψαχνόμουνα με την Αχμάτοβα και την Σπετάγιεβα δεν υπήρχε η ελληνορωσική χρονιά, ήταν κάτι που δεν ήξερα. Άρα, είπα η κεραία μου σωστά με οδήγησε να γυρίσω τα μάτια στους θησαυρούς, οι οποίοι υπάρχουνε και τώρα πια μεταφρασμένοι, απ' όπου κι αν έρχονται.

Η δημιουργία και εξαγωγή πολιτισμού

Θα προτιμούσα να έχουν γίνει περισσότερα πράγματα για την ταυτότητα της δικής μας χώρας. Για παράδειγμα να τα βρούνε οι εξουσίες και να πούμε ότι γίνονται ανταλλαγές πολιτιστικών συναντήσεων. Να υπάρχει δηλαδή, μια πολύ μεγαλύτερη παρουσία της Ελλάδας σε άλλες χώρες. Όλο λόγια είμαστε, αλλά όταν έρχεται η ώρα να πράξει κανείς, βλέπω ισχνά αποτελέσματα. Δεν υπάρχει σωστός προγραμματισμός και γι' αυτό γίνονται ελάχιστα πράγματα.

Εγώ σαν κεραία, είμαι ευαίσθητη, πιάνω πράγματα. Επίσης πρέπει να σου πω ότι παρ' όλο που έχουν περάσει τριάντα τόσα χρόνια και παράγω και κάνω πράγματα ακόμα, δεν έχω βρει άκρη με ποιο τρόπο κινητοποιούνται οι μηχανισμοί στην Ελλάδα. Δεν κινούμαστε όπως στο εξωτερικό. Δηλαδή να είσαι ένα χρόνο πριν έτοιμος γιατί κάποιος σου έχει πει, «θέλω μια παραγωγή τέτοια», άρα μετά την φτιάχνεις, τη διαφημίζεις, την βελτιώνεις και άρα είσαι εντός χρονικών πλαισίων. Εδώ είμαστε της τελευταίας στιγμής. Αυτό όμως, επειδή μεγάλωσα εδώ δεν είναι κάτι που με εμποδίζει, απλώς καλό είναι να το λέμε, ότι για να μπορέσεις να κάνεις κάτι και να έχει τη δύναμη να σου επιστρέψει πίσω μια πληροφόρηση παραπάνω, θέλει προετοιμασία.

Εμένα μ' αρέσει η ιδιοπροσωπία του καθενός, μ' αρέσει αυτό που είναι η αλήθεια του και την ώρα που του λένε «πες μου ένα ποίημα» να το πει, «χόρεψέ μου κάτι» να χορέψει και δε πα' να είναι και διαστημικός. Ότι να ναι, να χει τη φλόγα μέσα του. Να χει κάρβουνο η καρδιά του.

Η δομή της παράστασης

Η δομή είναι απλή. Είναι μια μικρή εισήγηση για τους ποιητές, ακολουθεί ένα τέταρτο σε μορφή διαλόγου όπου δύο ηθοποιοί θα μας επιτρέψουνε να ακούσουμε το λόγο των ποιητών. Μετά είναι γύρω στα σαράντα λεπτά η μουσική διήγηση των μελοποιημένων ποιημάτων. Ερμηνεύουν τρεις φωνές οι οποίες είναι λυρικές φωνές και επιλεγμένες ειδικά για αυτή την παράσταση. Όλα αυτό μαζί έχει διάρκεια 1 ώρα και 20 λεπτά. Δηλαδή χρόνο ικανό για μια μικρή βόλτα σε αυτή τη διάσταση της τέχνης.

Ποιους περιμένετε σε αυτήν την παράσταση;

Όταν έκανα τις συναντήσεις στο Gazarte ερχόντουσαν άνθρωποι που δεν τους είχα ξαναδεί ποτέ, ούτε στις συναυλίες, ούτε σε νυχτερινά κέντρα. Φοιτητές, καθηγητές, δάσκαλοι, συνταξιούχοι, αλλά θυμάμαι μια κυρία που ερχόταν από το Ίλιον και μου 'λεγε «δεν μπορείτε πιο νωρίς γιατί παίρνω δυο λεωφορεία για να 'ρθω» . Είναι έκπληξη το ποιοι ευαισθητοποιούνται από τέτοια πράγματα. Αλλά για να μιλάμε πρακτικά, οι άνθρωποι έχουν πολλές επιλογές στο να δουν παραστάσεις, το θέμα είναι να πουν : «Eγώ θα δώσω το εισιτήριό μου εκεί, για να δω τι είναι αυτή η πρόταση». Πρέπει δηλαδή ο άλλος να κάνει μια θυσία, αν τον ασφαλίζει το περιεχόμενο και τα ονόματα που βλέπει... γιατί αυτό που θα δώσει πάει να πει ότι δεν θα δει κάτι άλλο. Κάνει μια επιλογή.

Εν κατακλείδι

Αυτό που με ρώτησες «ποιοι θα έρθουν στην παράσταση;» με απασχολεί κι εμένα. Η απάντηση είναι σε ένα ποίημα τη Άννα Αχμάτοβα:

Ο αιώνας μας πάνω στη γη γοργός
Κι είναι στενάχωρος ο προκαθορισμένος κύκλος
Μα είναι αναλλοίωτος και αιώνιος
Του ποιητή ο άγνωστος ο φίλος

Αυτούς περιμένω σε αυτή την παράσταση. Τους άγνωστους φίλους, τους δικούς μου και της ποίησης.

Info

Η Λίνα Νικολακοπούλου επιμελείται την παράσταση "8 Ρώσοι ποιητές τραγούδούν Ελληνικά". Κάθε Κυριακή στο Gazarte. Περισσότερες πληροφορίες εδω

 

Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση φωτογραφιών, video & κειμένων για αναδημοσίευση χωρίς την άδεια μας ή/και αναφορά του musicity.gr και του συντάκτη / φωτογράφου ως πηγή.

 

 

Έξυπνη αναζήτηση:

Που εμφανίζεται ο κάθε ηθοποιός ή τραγουδιστής;


"Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα" = Δεν υπάρχουν προγραμματισμένες εμφανίσεις του καλλιτέχνη