Λαμπεντούζα
Γιατί οι άνθρωποι είναι καλοί;
«Στον χάρτη της Μεσογείου, η Λαμπεντούζα είναι μια μικρή κουκίδα, σαν κάποιος να ξεχάστηκε κι έκανε με το μολύβι του ένα τόσο δα μικρό σημαδάκι πάνω στο γαλάζιο της θάλασσας, εκεί ανάμεσα στην Τυνησία και τη Μάλτα». Εδώ όμως η Λαμπεντούζα είναι λευκή. Με μια λιτή νεκρή φύση να προαναγγέλλει τη θεματική.
Εκτός από χρώμα, η Λαμπεντούζα έχει και φωνή. Ολίγον διαφορετική από τα ευχάριστα επιφωνήματα που προσπαθούν να διαφημίσουν οι τουριστικοί οδηγοί, αντιθέτως, θα μπορούσε σχεδόν να αδιαφορεί ακόμα και για την αντικειμενικότητα της γεωγραφικής θέσης. Ποιος άλλωστε ενδιαφέρεται για το «πού», όταν το «πώς» βασίζεται σε μια διάχυτη αδικία, στη ματαιοπονία στον εγκλωβισμό σε μια ζωή που κανείς δεν θέλει να βιώνει -ίσως που λίγοι είχαν καν σκεφτεί ότι υπάρχει;
Η φωνή της αναφέρεται (ενδεικτικά δυστυχώς) στον Στέφανο και στην Ντενίζ. Με δυο διαφορετικές αφηγήσεις που διαδέχονται αποσπασματικά η μία την άλλη, ξεκινούν ένα παιχνίδι συναισθηματικής εναλλαγής, που μόνο ασυγκίνητο δεν θα μπορούσε να αφήσει τον όποιο πολιτικά ή/και ιδεολογικά αποστασιοποιημένο θεατή -συμπεριλαμβανομένου ίσως και του ιδίου.
Οι θεματικές που ανοίγονται ενεργοποιούν έναν πλούτο συνειρμών που, ακόμα και η φυσική τάση για μακροσκελή λόγο να μην υπήρχε, μόνο αναφορικά θα μπορούσαν να περιγραφούν. Πόσο άλλωστε θα μπορούσε να οριοθετηθεί αρχικά ο στοχασμός της διαλεκτικής «τυχαιότητας-επιλογής» όσον αφορά στις συνθήκες της καθημερινής βίωσης; Σαφέστατα, θα μπορούσε να διατυπωθεί ως «τυχαία» η προσωπική βίωση ενός παγκοσμιοποιημένου οικονομικού συστήματος που δυσχεραίνει την συλλογικότητα, ενώ συντηρείται και διαιωνίζεται μέσα από σχέσεις που περιγράφονται με όρους ανταγωνιστικούς. Όσες όμως είναι οι (όποιες) τυχαίες συνθήκες, άλλες τόσες και οι επιλογές. Αν και όσο τυχαίνει να περιγράφει κανείς τη λαϊκή τάξη, περισσότερο επιλέγει να παρατηρήσει με οξυδέρκεια την «πραγματικότητα» στην οποία θέλει να επικεντρωθεί και να αντιμετωπίσει, να κτίσει τελικά Εαυτό(ν). Να παρατηρήσει τις γραμμές εξισορρόπησης ανάμεσα στο οικονομικό πλεόνασμα ή αντίστοιχα στην ανέχεια και στην ουσία, ανάμεσα στον υλισμό, στον ατομικισμό και στην συλλογικότητα, στην ανυστεροβουλία και στην καχυποψία. Εν τέλει, μετά το «τι κάνουμε λοιπόν εμείς γι’ αυτό;», επιλέγει ανάμεσα στην βίωση του κόσμου μέσα από τα μάτια του «εθνικού μας σπορ» -της απαισιοδοξίας και της αεικίνητης πίστης.
Το έργο του Λουστγκάρτεν δεν φαίνεται να περιγράφει το προσφυγικό μέσα από μια αφηρημένη πολιτική διάσταση αλλά περισσότερο, όπως διατυπώνει ο ίδιος ο Θεωδορόπουλος, «με τον τρόπο της ποίησης του 20ου και 21ου αιώνα». Αυτή η ποιητική διάθεση του κειμένου αντιπροσωπεύεται αντίστοιχα (και σε αντίθεση, όπως λέγεται, με το νησί του Λαγού!) τόσο από την πολυδιάστατη σκηνοθεσία, όσο και από τις καθηλωτικές ερμηνείες του Αργύρη Ξάφη και της Χαράς-Μάτας Γιαννάτου. Ο λιτός λόγος χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς αλλά με μεγάλη διακύμανση εντάσεων και ταχυτήτων, οι εκφραστικές χειρονομίες, τα σχήματα των σωμάτων μεταξύ τους που ενισχύουν την ήδη δυναμική, μέσα στην απλότητά της, σκηνογραφία, επιτυγχάνουν μια ανατριχιαστική αντίθεση ανάμεσα στην βαρβαρότητα των γεγονότων και στην απλότητα με την οποία περιγράφονται: Μια απλή σκηνική παρουσία καθισμένη στον κορμό του δέντρου, σαν μέσα σε μια καθημερινή πρακτική, χωρίς πόζες, ενδυματολογικό εντυπωσιασμό και βαρύγδουπο στόμφο, αφηγείται, σαν σε κείμενο του Λουντέμη, την στείρα περιγραφή του βάρους, του όγκου, της υφής, του ήχου, του ποσοστού διάλυσης των νεκρών σωμάτων που συναντώνται μέσα στην θάλασσα. Αυτή η αντίφαση μεταξύ οπτικής λιτότητας και εννοιολογικού πλούτου που ενισχύεται από τους απαλούς φωτισμούς και την εύστοχη μουσική επένδυση θυμίζει ότι, όσο μακρινά κι αν μοιάζουν τα συγκεκριμένα συμβάντα, όσο επιλέγουμε να επηρεάζουμε αρνητικά τις καθημερινές σχέσεις των ανθρώπων, τελικά δεν θα απέχουν και πολύ από εμάς τους ίδιους.
Άλλωστε, όπως διατυπώνει και ο Λουστγκάρτεν, «το πάρε δώσε με τους ανθρώπους γίνεται σε ανταγωνιστικές συνθήκες, είτε περιμένεις στο ταμείο ανεργίας για δουλειά, είτε προσπαθείς να ανεβείς στο γεμάτο λεωφορείο για να πας σπίτι σου». Και μας θυμίζει την ελπίδα ως χέρι βοηθείας για να μάθουμε να επικοινωνήσουμε ξανά σε συνθήκες ομαδικού πνεύματος.
Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση φωτογραφιών, video & κειμένων για αναδημοσίευση χωρίς την άδεια μας ή/και αναφορά του musicity.gr και του συντάκτη / φωτογράφου ως πηγή.
